Plantaardigheden.nl - Heemst (Echte) - Althaea officinalis Beschrijving (2024)

Beschrijvingen van planten

Heemst (Echte) - Althaea officinalis

Overzicht van deze plant

Cruijdeboeck 1554 Van witte Maluwe	Cruydt-Boeck 1644 Van Witte Maluwe oft Althaea	Artsenijgewassen 1796 Gemeene heemst - Althaea officinalis	Flora Batava 1822 Althaea officinalis - Gemeene Heemst

Namen

Familie

Kaasjeskruidfamilie - Malvaceae

Botanische naam

De naam 'Althaea' is afgeleid van het Griekse woord 'altho', wat 'genezen' betekent. De soortnaam 'officinalis' is omdat de Heemst een erkend geneeskruid is.

Andere talen

• E: Marsh Mallow
• F: Guimauve
• D: Echter Eibisch

Volksnamen

• Althaeablad
• Hoge Maluwe
• Pijlstaartwortel
• Tandwortel
• Witte Maluw
• Witte Malva
• Witte Peppel

Geschiedenis

Plant die vanuit de Aziatische steppen zich verspreidt heeft over Europa. Heemst werd genoemd en geroemd door Horatius, Martialis en Dioscorides als een verzachtend middel. Plinius beval de plant aan tegen 'darmluiheid'. Heemst werd door de Romeinen ook als groente gegeten, maar het werd door hen ook geplant op het graf van vrienden. Arabische artsen legden kompressen met Heemst op ontstoken wonden in de huid. in de vroege Middeleeuwen wordt Heemst genoemd in de verordeningen van Karel de Grote voor de kloostertuinen, gedurende de hele Middeleeuwen wordt Heemst dan ook gekweekt in deze tuinen, van hieruit heeft de plant ook kunnen verwilderen. Vroeger was de Heemstwortel de grondstof voor Marshmallows die in Engeland en de VS veel worden gegeten door kinderen, inmiddels worden deze lekkernijen echter helaas kunstmatig gemaakt.

Botanie

Een vaste plant uit de Kaasjeskruidfamilie. Wordt tussen de 100 en 150 cm hoog. Uit de bleekgele, stevige wortel, groeit een vlezige stengel die vaak wat houtig aan de basis is en weinig vertakt. De bladeren zijn kort van steel en breed ovaal met 3 tot 5 lobben en een getande rand, stengel en bladeren zijn bedekt met fluweelzacht dons. De bloemen hebben een prachtige, tere, bleekroze kleur, en bevinden zich in de oksels van de bladeren, ze lijken op de bloemen van het Kaasjeskruid, maar zijn wat kleiner, de talrijke meeldraden hebben gele of paarsachtige helmknoppen. Oorspronkelijk een bewoner van zilte gronden, nu verspreidt op allerlei vochtige ongecultiveerde grond, wordt ook veel gekweekt. In Nederland sporadisch plaatselijk algemeen, bijvoorbeeld op het eiland Tiengemeten, soms langs de grote rivieren.

Gebruik

Heemst straalt ēēn en al liefde en poezelige zachtheid uit. De gehele plant is zeer zacht behaard, wat duidt op een grote werking op huid en slijmvliezen. De bloemen zijn roze, wat is samengesteld uit wit, wat staat voor harmonie en vrouwenkwalen, en rood, het bloed. Astrologisch valt de plant onder Venus en de Maan.

Typologie

De mens die liefde en zachtmoedige aandacht tekort komt, een zeer goed kruid voor kinderen en oudere mensen.

Inhoudsstoffen blad

• Zeer veel slijmstoffen
• Sporen etherische olie

Inhoudsstoffen bloemen

• Slijmstoffen
• Sporen etherische olie
• Suiker
• Asparagine

Inhoudsstoffen wortel

• Slijmstoffen (30 tot 35%)
• Zetmeel
• Suiker
• Pectine
• Looistoffen
• Asparagine

Werking

Luchtwegen

Een buitengewoon goed middel bij alle klachten van de luchtwegen, hoest, kriebelhoest, bronchitis, astma, longontsteking. Stilt de hoestprikkel, een zeer goed middel bij kinderen met deze klachten, beter in zijn werking dan Kaasjeskruid. Voor klachten aan de luchtwegen gebruikt men hoofdzakelijk het blad.

Huid

Bij abcessen en steenpuisten (werkt als trekzalf, milder dan Brandnetel). Bij couperose en een schrale, ruwe huid. Zeer verzachtend, een uitstekend middel bij decubitis. Bij schrale babybilletjes. Een goed schoonheidsproduct als masker bij een droge huid, dan ook de verse wortel geraspt. Het aftreksel van de wortel kan ook aan het badwater worden toegevoegd bij huidproblemen.

Urinewegen

Een verzachtend en reinigend middel bij blaasontsteking en andere infecties aan de urinewegen. Ook bij gruis en stenen, werkt verzachtend en uitdrijvend. Met name zeer geschikt voor ouderen met klachten op dit gebied.

Spijsvertering

Voor alle zweren en infecties in het spijsverteringsstelsel, maagslijmvliesontsteking, oesophagitis, dikke darmontsteking, met name zeer geschikt bij ouderen met klachten op dit gebied. Ondersteunend bij de Ziekte van Crohn (bij gebruik van de Ø (moedertinctuur) bij deze ziekte altijd de alcohol laten verdampen alvorens toe te passen).

Gebruik

De bladeren moet men in de zomer plukken na de bloei. De wortel wordt opgegraven in de herfst, ontdaan van de hoofdwortel en bastvezels, eerst de kurklaag verwijderen, daarna onmiddellijk drogen bij 50 tot 60 graden. De bloemen droge n in de schaduw, verwerken in thee of olie.

Let op!

Goede combinaties

Bij zweerachtige aandoeningen, in - of uitwendig gat het goed samen met Smeerwortel. Bij bronchitis samen gebruiken met Zoethoutwortel en Malrove. Het wordt vaak samen gebruikt met Slippery Elm voor het maken van zalven.

Recepten

Abcessen in de mond en steenpuisten

Behandeld met een stukje verse wortel op de plaats van de aandoening.
Veelvuldig vernieuwen.

Tandvlees

Irritatie aan het tandvlees van kinderen wordt gestild door ze op een stukje wortel te laten kauwen.

Keel

• Een thee van een vingergreep Heemstbloemen, evenveel Heemstblad en evenveel gedroogde Papaverbloemen op een kopje kokend water
• De vloeistof lauw gebruiken als gorgeldrank.

Siroop bij slapeloosheid

• 125 gram Heemstwortel 24 uur laten weken in een liter koud water
• Zeven, en in een aardewerk of glazen schaal gieten
• 1500 gr suiker toevoegen en op een zacht vuur aan de kook brengen
• Wanneer alle suiker is opgelost het vuur doven en de siroop laten afkoelen
• Op smaak brengen met 30 ml Sinaasappelbloesemwater en overschenken in een fles die na 24 wordt afgesloten.
• De siroop wordt bij kleine glaasjes tegelijk voor het slapengaan ingenomen.

Lavement bij verstopping

• Een stukje wortel laten koken in een hoeveelheid water, voldoende voor een lavement
• Zeven en
• De vloeistof lauw toedienen.

Aftreksel bij verstopping

• Wat bladeren en gedroogde bloemen 10 minuten laten koken in een pannetje dat een kopje water bevat
• Wanneer de drank lauw is zeven
• Voor en na de maaltijd drinken
• Bij voorkeur ook een glas na de maaltijd drinken.

Kompres bij roodheid van de huid

• Een handvol gedroogd Heemstblad koken in zeer weinig water
• Laten afkoelen
• De bladeren uitspreiden op een verbandgaas en
• Aanbrengen op de aandoening.

Thee bij slijmvliesontsteking van de luchtwegen

• Een vingergreep gedroogde Heemstbloemen en heemstblad, een klein stukje Zoethout en een vingergreep Anijs - en Koningskaarszaad laten infuseren in een grote kop kokend water
• Zeven en zoeten met honing
• Kalmeert en is slijmuitwerpend.

Magie

• Geslacht: Vrouwelijk
• Planeet: Venus
• Element: Water
• Goden/Godinnen:
• Krachten: Bescherming, Psychische Krachten

Gebruik

Heemst wordt al heel lang in beschermende rituelen gebruikt, en het is ook een goede stimulator van psychische krachten. Verbranden als wierook voor dit doel, of draag het in een sachet. Heemst is bekend als een 'Goede Geestenaantrekker', hij trekt goede geesten aan gedurende rituelen als hij op een altaar staat. Dit is een populair voodoogebruik.

Bronnen

• Voor dit artikel gebruikte bronnen

G.van Elteren

Meer

Wilt u meer weten over dit kruid en vele andere kruiden? Bezoek dan de website van G.van Elteren, http://www.herbasanitas.nl. G.van Elteren is herboriste en geeft o.a. een Opleiding Kruidengeneeskunde en leuke en interessante workshops en cursussen!

^Naar het begin van deze pagina